Με ποιους
τρόπους θεωρείτε ότι ο Άντυ
Γουόρχολ επεμβαίνει στις
«έτοιμες εικόνες» που
χρησιμοποιεί στους Ποπ
Άρτ πίνακες του;
Τι επιπλέον νοήματα
προκύπτουν από τις επεμβάσεις αυτές;
Ο Άντυ
Γουόρχολ έζησε στην
Αμερική (1928 – 1987). Με
την ποπ άρτ, λειτούργησε σαν αιρετικός της
ως τότε κοινωνικής
τάσης που παρουσίαζε
και προσδιόριζε την
αξία του ωραίου
παραμυθένια, με την
έννοια του μοναδικού
αντικειμένου, κάτι σαν την ιστορία
του μικρού πρίγκιπα.
Μπορούμε να πούμε,
ότι Γουόρχολ σημάδεψε
την εποχή του
με μια νέα ματιά στα
πράγματα. Το έργο
του είναι επηρεασμένο από την
διαφήμιση από όπου ξεκίνησε.
Με την επαναλαμβανόμενη εικόνα
του αντικειμένου - προϊόντος που
προτείνει, προκαλεί σοκ στα
καθιερωμένα. Με
μια πρώτη ματιά ο
τρόπος που παρουσιάζει
τη δουλειά του,
φαίνεται σαν
αντί διαφήμιση αφού
αφαιρεί από το
προϊόν την αίσθηση
της αίγλης του
μοναδικού κομματιού που ο καθένας
θα ήθελε να αποκτήσει για
τον εαυτό του,
το οποίο θα
τον έκανε να
νοιώθει ξεχωριστός και
μοναδικός και ο
ίδιος. Προφανώς έγινε
μεγάλος ντόρος λόγω αντίδρασης, και απ
αυτό ακούστηκε, διαφημίστηκε
η δουλειά του,
η νέα ιδέα.  |
| "ΟΙ ΣΟΥΠΕΣ" ΤΟΥ ΓΟΥΟΡΧΟΛ |
Σε αυτό
βοήθησαν και άλλες
συγκυρίες. Ήταν η
εποχή που η βιομηχανία εισέβαλε
στη ζωή των
ανθρώπων με την
μηχανή που παράγει
επαναλαμβανόμενα προϊόντα. Η
δεκαετία του ’60
στην Αμερική που
ζούσε. Εμφανίστηκε να
διαφημίζει έτοιμες σούπες
να επαναλαμβάνονται η
μια δίπλα στην
άλλη ή την
Κόκα Κόλα με
την ίδια τακτική.
Ο Γουόρχολ θέλει
να δείξει το
πραγματικό πρόσωπο της
Αμερικής με τον
καταναλωτισμό, χωρίς κριτική
πρόθεση. Η ομοιομορφία είναι από τα βασικά
χαρακτηριστικά της Χώρας.
Όσο πιο ίδιο
είναι ένα πράγμα,
τόσο πιο Αμερικανικό
είναι. Για τον
Γουόρχολ «αυτό συνιστά
μια από τις
αρετές της δημοκρατίας».
Όλοι έχουμε τα
ίδια είδωλα, βλέπουμε
τα ίδια πράγματα
σκεπτόμαστε με τον
ίδιο τρόπο, τρώμε
τα ίδια πράγματα.
Από τον πιο
κάτω μέχρι τον
πρόεδρο.
 |
| ΜΕΡΥΛΙΝ |
Η τέχνη
του βασιζόταν σε
έτοιμες φωτογραφικές εικόνες
των μέσων ενημέρωσης
ή δικές του
που ξεχώριζε και
φωτογράφιζε με την Polaroid
του και τις
κινηματογραφικές του κάμερες
που είχε πάντα
σε ετοιμότητα. Σ αυτές
τις εικόνες έβαζε
εξεπίτηδες λάθη και
τις θόλωνε. Εκτός
από τους πίνακες
με τα επαναλαμβανόμενα αντικείμενα
τους οποίους κατασκεύασε
με μεταξοτυπία σε
καμβά, ασχολείται και με
τα
διάσημα πρόσωπα
της εποχής, όπως την Μέριλιν, τον
Έλβις, τη Τζάκι,
την Λιζ. Πρόκειται για
τα είδωλα της
εποχής (πρόσωπα προϊόντα), που
αφού πρώτα ανεβούν στο
βάθρο τους και
τραβήξουν την προσοχή,
μετά πρέπει να
απομυθοποιηθούν μέσω της επανάληψης,
να γίνουν προσιτά
στον καθένα. Αυτό
τώρα, μπορεί να
ερμηνευτεί μόνο σαν μια κίνηση
ανάγκης εξωτερική, από τον
καλλιτέχνη προς το
κοινό και αντίστροφα.
Άσκοπη, αν δεν
προσπαθούσε να καλύψει,
να «διορθώσει» μια
ακινησία εσωτερική, προσωπικά
και συλλογικά: Την
ακινησία της προσωπικής
και της συλλογικής
ψυχής, λόγω της συμμόρφωσης
της με κάποια πλάνη.
Και έτσι, εδώ
έχουμε την «διόρθωση»
αυτής της ακινησίας
μέσα από μιαν
άλλη πλάνη.
Όλα
τα έργα του
ήταν φωτογραφίες με
την δική του
τεχνική επεξεργασία θολώματος
και αλλοιώματος των χαρακτηριστικών, με
ένα ύφος ψυχρό
και μηχανικό. «Θέλω να γίνω
μηχανή» έλεγε. Εργάζεται στο ατελιέ του που το
ονομάζει The
Factory (εργοστάσιο παραγωγής
πινάκων) το οποίο
έμελε να γίνει
ένα μετά – μποέμικο στέκι για
σχεδιαστές σκηνικών και σούπερ
σταρ. Ασχολήθηκε και
με τον κινηματογράφο, τα
κινούμενα σχέδια, τη μουσική.
Ο Γουόρχολ
με το έργο
του από μιαν
άποψη δείχνει να
ευτελίζει την τέχνη. Λέει: «Χαμένος
χώρος είναι ο
χώρος που καλύπτεται
με έργα τέχνης».
Και συμπληρώνει: «Καλλιτέχνης
είναι κάποιος που
κάνει εντελώς άχρηστα
πράγματα και θεωρεί
ότι είναι καλά να τα
προσφέρει».
Εδώ ο
Γουόρχολ ίσως να μην
θέλει να αναιρέσει
την αξία της
τέχνης, αλλά να την
ξανακάνει προσιτή. Να μετριάσει
την αίγλη της, για
να της ξαναδώσει
τη χαμένη επικοινωνιακή
της ικανότητα. Να την
ξανακάνει εντέλει χρήσιμη,
αλλά με έναν
άλλο τρόπο προσαρμοσμένο
στην φιλοσοφία της
εποχής.
 |
| ΑΝΤΥ ΓΟΥΟΡΧΟΛ |
Από μιαν
άλλη άποψη πάλι,
προσωπική, με την
τέχνη του, δείχνει
να θέλει να
κρυφθεί αντί να
επιδιώκει να αποκαλυφτεί,
να εκφράσει το
βαθύτερο εαυτό του.
Λες και ήθελε
να κρατήσει την
προσοχή στην επιφάνια
των πραγμάτων, των
εικόνων, των μορφών.
«Δεν μου αρέσει
να αγγίζω τα
πράγματα, γιαυτό και
το έργο μου
είναι τόσο απόμακρο
από μένα», έλεγε.
Πάγωνε την εικόνα μαζί
με το συναίσθημα,
μάλλον για να
αναδείξει και να υποστηρίξει την
πραγμάτωση μιας
συμπαγής, ομοιόμορφης κοινωνίας,
έναντι της προσωπικής
πραγμάτωσης. Σαν να
έλεγε με το
έργο του: «Είμαστε
οι Αμερικάνοι που
κάνουμε όλοι τα
ίδια πράγματα, είμαστε
όλοι το ίδιο
πράγμα. Αυτό είμαστε
μόνο. Δεν υπάρχει
τίποτε πέρα, κάτω και πάνω
από αυτό». Πρόσωπα είτε
κρυβόταν πίσω από
γυαλιά ηλίου ή
επεμβαίνοντας στην αρχική
εικόνα, τους
φορούσε κάτι σαν μάσκα που τα φιξάρει, τα
παγώνει την αίσθηση
του θεατή.
Και πάνω
που πάμε να
πούμε πως έτσι
καθιερώθηκε ο Γουόρχολ,
νοιώθουμε πως δεν είναι
μόνον αυτό. Βλέπουμε
έργα του που
παρουσιάζουν την κακή
πλευρά της κοινωνίας
της Αμερικής. Την
βία, τις φυλετικές
ταραχές, τις ηλεκτρικές
καρέκλες, την αντίδραση.
Σε μια διεθνή
έκθεση παρουσιάζει εικόνες
καταζητούμενων από φωτογραφίες
των εφημερίδων! Από
την αστυνομία δέχεται
λογοκρισία και
απαγόρευση. Ο
Γουόρχολ δεν αποσύρει
τα ταμπλό, αλλά
αποφασίζει να τα
καλύψει, τονίζοντας έτσι επιδεικτικά
την λογοκρισία που
του είχε επιβληθεί.
Με αυτή
του την στάση,
θα μπορούσαμε να
πούμε πως προσπαθούσε
να κρατήσει μια
ισορροπία στην καλή
και στη κακή
εικόνα της κοινωνίας
της Αμερικής. Ενώ
με το έργο
του υποστήριζε μια
συγκεκριμένη τάξη πραγμάτων
σ αυτή την κοινωνία,
δεν αποσιωπούσε και
την άλλη, την
κακή της πραγματικότητα. Όμως ο ίδιος
λέει πως δεν
εμπλέκεται συναισθηματικά και
στις δύο περιπτώσεις.
Και ότι ο
ρόλος του περιορίζεται
στο να τοποθετήσει
ένα είδος καθρέφτη
μπροστά στον κόσμο,
αφήνοντας τον θεατή
να βγάλει τα
όποια συμπεράσματα.
Ένα άλλο
χαρακτηριστικό του ήταν
να ρωτάει τους
άλλους τι να
ζωγραφίσει. Αυτό μπορεί
να ερμηνευτεί σαν
τρόπος του να
εμπλέκεται όσο τα
δυνατόν λιγότερο ο
ίδιος συναισθηματικά. Αλλά
και πάλι απ
αυτό, δεν μπορεί
παρά να εμπλέκεται
με έναν άλλο
τρόπο: Δηλώνει ότι
δεν θέλει να
εμπλακεί και αυτό
τον χαρακτηρίζει, τον
καταγράφει στο έργο
του, έστω με
ένα ερωτηματικό: Δηλώνει
μια γενική συμμόρφωση, μια
αδυναμία του, ένα
φόβο(;) Ένα σχέδιο
μιας υπέρμετρης φιλοδοξίας,
που αδειάζει τον
εαυτό του για
να φτάσει στην
κορυφή ανεμπόδιστος ή
και βοηθούμενος από
τα πράγματα(;)
Η μηχανική
παγωμάρα των έργων
του που εκφράζει
τον θάνατο μιλάει
για τον ίδιο
ή για την
εποχή του όπως
αποτυπώνεται στην Αμερικανική
κοινωνία; Ίσως και
για τους δυο.
Ακόμη και στα
«λουλούδια» του που
φαίνεται σαν να
κάνει μια απόπειρα
για επιστροφή στη
ζωή, όπως λέει
το 1983 ο
Garrer Ratcliff είναι
«το απόσταγμα μεγάλου
μέρους της τέχνης
του Γουόρχολ, η
αστραπή της ομορφιάς
που στο βλέμμα
του θεατή παίρνει
απότομα τραγική μορφή».
Και αυτό γιατί
η ζωή που
συμβολίζουν είναι πλαστή
και επαναλήψιμη.
Ο Γουόρχολ
ομολογεί: «Όταν το
σκέπτομαι, αντιλαμβάνομαι ότι το να
κάνεις ζωγραφική δεν
είναι παρά μια
πλάνη». Όμως, όπως διαβάζω
στο βιβλίο της
Καθημερινής για τον Γουόρχολ, «περιμένοντας
να καλλιεργηθεί αυτή
η πλάνη, αποκαλύπτει
τη γύμνια του
βασιλιά. Χρησιμοποιεί τη
ζωγραφική για να
αποκαλύψει την «περιττότητα» της. Την διάλυσή
της στον εμπορικό
της χαρακτήρα. Τα
υπόλοιπα είναι απλά . . .
Business. »
Δυσκολεύομαι να
βάλω έναν επίλογο,
όπως το ίδιο
δυσκολεύτηκα να βάλω
και πρόλογο. Βιάζομαι
να τα περάσω
όλα γρήγορα. Νοιώθω
τον Γουόρχολ να είναι
ένας τρομακτικός καλλιτέχνης. Προβάλει τα
αδιέξοδα του ψυχισμού
του και της
κοινωνίας, της εποχής
του. Το έργο
του δεν είναι
πρόταση ζωής, αλλά έργο απόγνωσης
και ερημιάς που καταγράφει
τα αδιέξοδα και τα προβάλει
ίσως για να
τα ξορκίσει στην
καλύτερη περίπτωση, αν
όχι να τα
στηρίξει, να τα
επιβάλει και ακόμη να τα χρησιμοποιήσει και
να τα εκμεταλλευτεί
αρρωστημένα: Σαν φυτό
ή σαν σκαθάρι
που το τρέφουν
οι κοπριές. Κερδίζοντας
από το άσχημο,
το κακό, το βρόμικο.
Πάντα χρειαζόμαστε
μια τέχνη που
να εμπεριέχει πρόταση
ζωής. Προσωπική και
συλλογική. Ακόμη και
αν η τέχνη
δεν παρουσιάζει
ευθέως την πρόταση
ζωής, να την
αντιπροτείνει μέσα από
την αίσθηση της
αποφυγής, το παράδειγμα
της αποφυγής της
φρίκης που καταγράφει. (Όπως
στην «Γκουέρνικα» του
Πικάσο). Στο τέλος – τέλος η
τέχνη χρειάζεται την
ζωή για να
υπάρξει. Η ζωή
είναι ανώτερη από
την τέχνη. Η
τέχνη πρέπει να
υπηρετεί τη ζωή
και όχι το
αντίθετο.
Εργασία απο την Μαρία Ουζούνογλου
Σε
όσους αρέσει η δημοσίευση πατήστε απο κάτω το κουμπάκι "Μου αρέσει"
Πολλοί
με ρωτάτε τον τρόπο που γίνεται κανείς μέλος εδώ στο μπλοκ. Πηγαίνετε δεξιά κάτω
από την φωτο μου που λέει «Γίνετε μέλη» Πατήστε πάνω και γράφεστε. Είναι πολύ
εύκολο και πολύ ενισχυτικό για μένα ψυχολογικά και μόνο αφού δεν έχω διαφημίσεις
για άλλο κέρδος.
