Ο Πικάσο μικρός |
Αυτό
το κράτησα από
μια δημοσίευση που
βρήκα κάποτε χωρίς να έχω κρατήσει
την πηγή του. Δύσκολα βρίσκω
ανθρώπους που να
είναι αντικειμενικοί κυρίως στην
κριτική τους με
τους εικαστικούς καλλιτέχνες
και το έργο
τους που μας
αφορά εδώ. Έχουμε
συνηθίσει στους αναγνωρισμένους καλλιτέχνες
να βλέπουμε τις
παλαβομάρες, τις υπερβολές
τους στον χαρακτήρα
τους και στο
έργο τους σαν
δικαιολογημένες, πράγμα που
δεν θα το
κάναμε για οποιονδήποτε
άλλον άνθρωπο. Λέμε: Αυτοί
που τους αναγνώρισαν,
κάτι θα ξέρουν
που δεν είναι
ανάγκη να το ξέρουμε εμείς.
Με αυτόν τον
τρόπο όμως αποποιούμαστε
της ευθύνης μας.
Αυτή η στάση
μας είναι ένα
κατάλοιπο της εποχής
της φεουδαρχίας, όπου
δεν επιτρεπόταν η
προσωπική κρίση των
πολιτών και όλα
οριζόταν από τον
φεουδάρχη που τον
προσκυνούσαν σαν θεό.
Όμως
κάποτε πρέπει επιτέλους
να αναλάβουμε την
ευθύνη μας. Αν
δεν μπορούμε να
έχουμε δική μας κρίση
για έναν καλλιτέχνη, που αυτό δεν
μας κοστίζει, πως θα
υποστηρίξουμε όταν
χρειαστεί, αυτό που
θέλουμε για τον
εαυτό μας και την κοινωνία, όταν αυτό
μπορεί
με κάποιον τρόπο
κάτι να μας
κοστίζει; Και δεν
είναι μόνον το
έργο των καλλιτεχνών
που χρειάζεται να
κρίνουμε αν προσφέρει
κάτι στον άνθρωπο
και την ζωή
για να αξίζει
τόσο η προβολή
του και τα
λεφτά που πουλιέται.
Ο Νίτσε έχει
πει ότι "πρέπει να
μαντέψει κανείς τον
ζωγράφο για να
καταλάβει την εικόνα".
Δηλαδή, για να
κρίνεις έναν έργο,
χρειάζεται να γνωρίζεις
τον καλλιτέχνη".
Ένας
καταστροφικός χαρακτήρας ας
πούμε, μπορεί να
παράγει έργο που
πηγάζει από την
ψυχή του και
να στηρίζει την
ζωή;
Σαν
δύσκολο μας φαίνεται.
Ένα
παράδειγμα σε αυτό,
είναι ο Πικάσο.
Σε μια κρίση ειλικρίνειας εξομολογείται
ότι δεν εκτιμάει
καθόλου το έργο
του:
Συνέντευξη Πικάσο στο διάσημο συγγραφέα Τζιοβάνι
Παπίνι
Πικάσο: « Ικανοποίησα σοφούς και κριτικούς με
σαχλαμάρες και αυτοί τόσο περισσότερο με θαύμαζαν»
Για το Βήμα Γιάννης Μαρίνος
"Αυτοπροσωπογρσφία Πικάσο" 1907 |
«Στην τέχνη, ο λαός δεν αναζητά πλέον ανακούφιση και εξύψωση. Αλλά οι λεπτεπίλεπτοι, οι πλούσιοι , οι αργόσχολοι για να ξεχωρίσουν από το λαό αναζητούν το καινούριο ,το παράδοξο , το ασυνήθιστο, το σκανδαλώδες. Και εγώ, από τον κυβισμό και έπειτα , ικανοποίησα τους σοφούς και τους κριτικούς με όλες τις ευμετάβλητες σαχλαμάρες που μου έρχονταν στο κεφάλι, και όσο λιγότερο με καταλάβαιναν τόσο περισσότερο με θαύμαζαν. Με το να διασκεδάζω με αυτά τα παιχνίδια ,αυτές τις κουταμάρες, αυτές τις σπαζοκεφαλιές , έγινα διάσημος, και μάλιστα πολύ γρήγορα. Και η διασημότητα για ένα ζωγράφο σημαίνει πωλήσεις ,κέρδη ,περιουσία ,πλούτη. Και σήμερα- όπως ξέρεις – είμαι διάσημος, είμαι πλούσιος. Αλλά όταν βρίσκομαι μόνος με τον εαυτό μου, δεν έχω το κουράγιο να θεωρούμαι καλλιτέχνης με όλη την σημασία της λέξης. Δεν είμαι παρά ένας κοινός σαλτιμπάγκος, που κατάλαβε το πνεύμα των καιρών του και εξήντλησε όσο καλύτερα μπορούσε τη βλακεία, τη ματαιοδοξία, τη φιλοχρηματία των συγχρόνων του. Είναι πικρή η εξομολόγηση μου, πιο θλιβερή οπόσο φαίνεται, αλλά έχει τη χάρη να είναι ειλικρινής».
Παρακάτω θα
δούμε και στην
προσωπική του ζωή, πόσο άξιζε
σαν άνθρωπος. Η μεγάλη
αγάπη της μάνας
του τον έκανε
να νοιώθει ξεχωριστός
σαν οντότητα, αλλά το παραχάιδεμα και
η χωρίς όρια
ελευθερία του από μιαν
αδύνατη πατρική φιγούρα,
τον έκαναν εγωιστή
και σαδιστή με
αποτέλεσμα να κάνει
να αυτοκτονήσουν και
να τρελαθούν πολλά άτομα
της οικογενείας του.
Τελειώνοντας την
ιστορία του θα δούμε αν
και πόσο άξιζε να
λέγεται τόσο μεγάλος.
Ο Πικάσο παιδί (αριστερά) |
"Πορτρέτο της μάνας του" Πικάσο |
Πικάσο αυτοπροσωπογραφία |
Ο πατέρας του, ο Χοσέ Ρουίθ Μπλάσκο,
καταγόταν από μια οικογένεια της Σιέρα Λεόν, της οποίας τα ίχνη φτάνουν μέχρι
τον 15ο αιώνα. Η οικογένειά του αριθμεί ανάμεσα στα μέλη της έναν αρχιεπίσκοπο
της Λίμα, έναν αντιβασιλέα του Περού, κι αργότερα έναν ερημίτη που πέθανε στα
μέσα του 19ου αιώνα, τίποτα λιγότερο…
Ο παππούς όμως του Πικάσο δεν ήταν
του ίδιου βεληνεκούς. Η μόνη ένδειξη που
θα μπορούσε να σχετιστεί με το πηγαίο ταλέντο του Πικάσο ήταν η κλίση του
πατέρα του, Δον Χοσέ Ρουίθ στην ζωγραφική. Επρόκειτο για έναν άντρα
ξεχωριστό, λεπτοκαμωμένο αν και μεγαλόσωμο, με τόσο κόκκινα μαλλιά και γαλανά
μάτια, που του έμεινε το παρατσούκλι «ο Άγγλος». Τα πορτρέτα που μας άφησε ο
γιος του αποκαλύπτουν ένα ιδιαίτερα μελαγχολικό βλέμμα. Ο Χοσέ θεωρούσε πως
είχε αποτύχει στη ζωή του. Είχε πλέον συνειδητοποιήσει πως σε καμία περίπτωση
δεν διέθετε τα όπλα εκείνα που έτρεφαν τις νεανικές του φιλοδοξίες. Τον απογοήτευε
που δεν θα κατέκλυζαν το σπίτι του πλούσιοι φιλότεχνοι και έμποροι έργων
τέχνης προκειμένου να αποκτήσουν όσο - όσο κάποιο από τα έργα του, όπως έκαναν
με τους φίλους του Αντόνιο Μουνιόθ Ντεγκρέν ή Μπερνάντο Φεραντίθ ―ιδρυτές της
Σχολής της Μάλαγα―, τους οποίους θαύμαζε βαθύτατα. Ζωγράφος κακός και απογοητευμένος, ο Δον Χοσέ
δεν παύει ωστόσο ν’ αποτελεί μία πολυσύνθετη προσωπικότητα. Έλεγε
πως νιώθει ν’ αγαπάει πιότερο τους φίλους του όταν εκείνοι έχουν πλέον
χαθεί. Πράγμα βέβαια που δεν τον εμπόδισε να αποτελέσει μέρος μιας tertulia,
ενός είδους κλειστού κύκλου του οποίου τα μέλη επιλέγονταν σύμφωνα με τις
κοινωνικές και καλλιτεχνικές τους συγγένειες
και είχαν περίεργες
ενασχολήσεις. Αργότερα, ο ίδιος ο
Πικάσο, σε ένα από τα σχέδιά του, δεν θα διστάσει να απεικονίσει τον πατέρα
του, περίεργα ντυμένο με ένα φόρεμα, να επιθεωρεί κάποιο πονηρό
κτήριο. Αναμφίβολα, αυτό με την επιγραφή Λόλα Λα
Τσάτα, που ήταν ένα από τα αγαπημένα του.
Ο Δον Χοσέ περνά τα βράδια του στο Λίσεο, καλλιτεχνικό στέκι προορισμένο αποκλειστικά για την αστική κοινωνία της Μάλαγα. Εκεί φαίνεται πως λάμπει με το πνεύμα του, τις ατάκες, τα λογοπαίγνιά του, τη λεπτή ειρωνεία του ― που γίνεται σταδιακά όλο και πιο πικρόχολη καθώς πληθαίνουν οι απογοητεύσεις. Πρόκειται σαφώς για ένα άτομο τελείως διαφορετικό από τη μητέρα του καλλιτέχνη, τη Μαρία Πικάσο Λόπεθ. Όσο ψηλός ήταν ο σύζυγός της, τόσο μικρόσωμη ήταν η ίδια. Όσο λεπτός ήταν αυτός, τόσο κοντόχοντρη εκείνη. Η ζωή δεν στάθηκε γενναιόδωρη με τη Μαρία Λόπεθ Πικάσο, τη μητέρα του Πάμπλο. Ο πατέρας της, Δον Φρανσίσκο Πικάσο Γκουαρδένα, γεννημένος στη Μάλαγα, όπου η οικογένεια μετρούσε ήδη δύο γενιές εγκατεστημένη, ήταν εύπορος μεγαλοαστός: ζούσε από το εισόδημα που του άφηναν οι αμπελώνες του. Συνεπαρμένος ωστόσο από ένα πνεύμα εξωτισμού και νιώθοντας να τον κατακλύζει η σπιτική ανία, φεύγει για την Κούβα, απ’ όπου και σύντομα σταματά να στέλνει νέα του. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, η οικογένεια μαθαίνει πως είχε πεθάνει από κίτρινο πυρετό, τη στιγμή ακριβώς που, προετοιμάζοντας την επιστροφή του στη Μάλαγα, είχε ήδη αποστείλει τα πράγματά του. Για πολύ καιρό, ετούτος ο μυστηριώδης παππούς έκανε τον Πάμπλο να ονειρεύεται.
Ο Δον Χοσέ περνά τα βράδια του στο Λίσεο, καλλιτεχνικό στέκι προορισμένο αποκλειστικά για την αστική κοινωνία της Μάλαγα. Εκεί φαίνεται πως λάμπει με το πνεύμα του, τις ατάκες, τα λογοπαίγνιά του, τη λεπτή ειρωνεία του ― που γίνεται σταδιακά όλο και πιο πικρόχολη καθώς πληθαίνουν οι απογοητεύσεις. Πρόκειται σαφώς για ένα άτομο τελείως διαφορετικό από τη μητέρα του καλλιτέχνη, τη Μαρία Πικάσο Λόπεθ. Όσο ψηλός ήταν ο σύζυγός της, τόσο μικρόσωμη ήταν η ίδια. Όσο λεπτός ήταν αυτός, τόσο κοντόχοντρη εκείνη. Η ζωή δεν στάθηκε γενναιόδωρη με τη Μαρία Λόπεθ Πικάσο, τη μητέρα του Πάμπλο. Ο πατέρας της, Δον Φρανσίσκο Πικάσο Γκουαρδένα, γεννημένος στη Μάλαγα, όπου η οικογένεια μετρούσε ήδη δύο γενιές εγκατεστημένη, ήταν εύπορος μεγαλοαστός: ζούσε από το εισόδημα που του άφηναν οι αμπελώνες του. Συνεπαρμένος ωστόσο από ένα πνεύμα εξωτισμού και νιώθοντας να τον κατακλύζει η σπιτική ανία, φεύγει για την Κούβα, απ’ όπου και σύντομα σταματά να στέλνει νέα του. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, η οικογένεια μαθαίνει πως είχε πεθάνει από κίτρινο πυρετό, τη στιγμή ακριβώς που, προετοιμάζοντας την επιστροφή του στη Μάλαγα, είχε ήδη αποστείλει τα πράγματά του. Για πολύ καιρό, ετούτος ο μυστηριώδης παππούς έκανε τον Πάμπλο να ονειρεύεται.
Πορτρέτο της μάνας του Μαρία , Πικάσο |
. Μετά το θάνατο του κληρικού, τον
Οκτώβριο του 1878, ο Δον Χοσέ έπρεπε στο εξής να εξασφαλίσει νέες πηγές εσόδων
προκειμένου να αντικαταστήσει τις πλουσιοπάροχες παροχές του αδελφού του. Είχε
βρει βέβαια πρωτύτερα μία θέση βοηθού καθηγητή στο σχέδιο στη Σχολή Καλών
Τεχνών του Σαν Τέλμα, αλλά ο μισθός του ήταν παραπάνω κι από πενιχρός. Για καλή
του τύχη, ένα από τα άλλα αδέλφια του, ο δόκτωρ Σαλβαδόρ Ρουίθ, ο μόνος στον
οποίο θα μπορούσε εφεξής να υπολογίζει, ήταν αρκετά επιφανής στη Μάλαγα, έτσι
ώστε να καταφέρει να τον προωθήσει στη θέση του συντηρητή του νέου δημοτικού
μουσείου. Εννιά μήνες ακριβώς μετά την τελετή του γάμου, η Μαρία Πικάσο ήταν ήδη έγκυος.
Ο Πικάσο γεννήθηκε
στις 25 Οκτωβρίου του 1881, βαφτίζεται τον αμέσως επόμενο μήνα, στις 10
δηλαδή του Νοέμβρη, στην ενοριακή εκκλησία του Σαντιάγκο. Ένας πρώτος τομέας
που θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει πως από πολύ νωρίς φορτώθηκε με υπερβολικό
βάρος είναι αυτός των ονομάτων που τον συνόδευαν: σαν να μην έφτανε δηλαδή αυτό
του Πάμπλο ―ως φόρος τιμής στο θείο του―, καθώς και τα Ντιέγκο, Χοσέ, Φρανθίσκο
ντε Πάουλα και Χουάν Νεπομουθένο, του δίνουν ακόμα και τα Μαρία ντε λος
Ρεμέδιος, Κρισπίν Κρισπινιάνο και Σαντισίμα Τρινιδάδ…Το είπετό
του
του “Picasso” είναι το επίθετο της μητέρας του(Maria Picasso y Lopez) και όχι
του πατέρα του Jose Ruiz Βlasco.
Η ζωγραφιά του Πικάσο στα 9 του χρόνια |
Στο πέρασμα των χρόνων, η Δόνια Μαρία δεν θα χάσει ποτέ ευκαιρία προκειμένου να δικαιολογήσει τον απεριόριστο θαυμασμό που έτρεφε για το γιο της. «...Ήταν» θα πει «ένας άγγελος κι ένας δαίμονας συνάμα ομορφιάς. Κανείς δεν μπορούσε να μην γυρίσει να τον κοιτάξει». Αυτός ο αφελής, σχεδόν παιδιάστικος θαυμασμός της μητέρας για το γιο συνοδευόταν, καθώς φαίνεται, κι από παρόμοια συναισθήματα από την πλευρά της γιαγιάς του Πάμπλο, καθώς κι από τις δυο θείες του, που ήρθαν λίγο αργότερα να μείνουν μαζί τους. Κι όλα τούτα, βέβαια, χωρίς να αναφέρει κανείς τις υπηρέτριες που διαδέχονταν η μία την άλλη Μεγαλωμένος αποκλειστικά από όλες αυτές τις γυναίκες που τον καλομαθαίνουν με τα χάδια και τις περιποιήσεις, υποκλινόμενες σε κάθε του απαίτηση και καπρίτσιο, είναι φυσικό επακόλουθο ύστερα από τόσα χρόνια ο Πάμπλο να συνηθίσει σε τέτοιο βαθμό τις γυναίκες, ώστε να μην μπορεί να κάνει χωρίς αυτές. Κι όχι μόνο συνήθισε να ζει μ’ αυτές, αλλά συνήθισε να απαιτεί από αυτές, χρησιμοποιώντας λογής - λογής συναισθηματικούς εκβιασμούς, κάθε είδους καταχρηστικό προνόμιο, Επρόκειτο για την τέλεια εκπαίδευση ενός ανερχόμενου φαλλοκράτη. Και το πιο σημαντικό ακόμα είναι πως ο Πάμπλο δεν θα αποκτήσει ποτέ έναν αδελφό, με τον οποίο θα μπορούσε να μοιραστεί όλη ετούτη τη γονική τρυφερότητα και έγνοια. Έτσι γίνεται κάπως κατανοητή, η κατοπινή συμπεριφορά του απέναντι στις γυναίκες.
Ο Πικάσο θα αποκτούσε ακόμη
δύο αδερφές: στα 1884, την
Ντολόρες, την επονομαζόμενη Λόλα, η γέννηση της οποίας του εντυπώνεται με πολύ
ιδιαίτερο τρόπο στη μνήμη. Κι ο λόγος
ήταν γιατί γεννήθηκε
μετά τον μεγάλο σεισμό που κατέστρεψε ολοσχερώς τη Μάλαγα, προκάλεσε το
θάνατο εξακοσίων ατόμων και τον τραυματισμό χιλιάδων. Ο Πικάσο
σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, θα θυμάται εκείνη
τη νύχτα κατά την οποία έπρεπε πάση θυσία να εγκαταλείψουν την πόλη. Η μητέρα
του είχε δέσει βιαστικά μια μαντίλα στο κεφάλι της κι ο πατέρας του είχε
τυλίξει τον Παμπλίτο σε μια κουβέρτα από την οποία μόλις και μετά βίας πρόβαλλε
το κεφαλάκι του. Τρία χρόνια αργότερα, στα 1887, θα γεννηθεί η δεύτερη αδελφή
του, η Kονθεπθιόν, που η οικογένεια συνηθίζει να αποκαλεί χαϊδευτικά Κόντσα ή
Κοντσίτα, ένα ξανθό, λεπτεπίλεπτο κι εύθραυστο κοριτσάκι, η αγαπημένη του
αδελφού της. Σ’ αυτόν λοιπόν το γυναικωνίτη, του οποίου άλλωστε ήταν και ο
απόλυτος πασάς, μεγάλωσε το παιδί…»
Οι πληροφορίες είναι
από το εξαιρετικό
βιβλίο «Πάμπλο Πικάσο»
Ανρί Ζιντέλ που το προτείνω σε όσους θέλουν να
μάθουν περισσότερα για τον Πικάσο.
Ο Πικάσο νεαρός |
O Πάμπλο Πικάσο έβαζε στους πίνακές του ημερομηνίες και τους ένοιωθε σαν τις σελίδες ημερολογίου και σιχαινόταν την ιδέα ότι οι ιστορικοί της τέχνης και οι βιογράφοι θα χωρούσαν το σύνολο του έργου του ή της ζωής του σε ένα βιβλίο. Για να μην προσκολλάται σε επαναληπτικές μανιέρες, άλλαζε φίλους, τρόπο ζωής, κατοικίδια, σπίτια και γυναίκες, μέσα από τα οποία τροφοδοτούσε την έμπνευση του. Ο Πικάσο ήταν για όποιον βρισκόταν κοντά του σαν τον ήλιο. Φωτεινός, καυτός, ρουφούσε, έκαιγε και κατέκαιγε όποιον τον πλησίαζε. Αυτή είναι η εκτίμηση μιας από τις πολλές ερωμένες του διάσημου ζωγράφου σε ένα ντοκιμαντέρ του ΒΒC.
Ο Αλαστερ Σουκ, δημιουργός της σειράς ντοκιμαντέρ «Μodern Μasters», επεδίωξε να δει τον Πικάσο μέσα από τα μάτια και τις διηγήσεις των γυναικών που τον έζησαν τη δεκαετία του ΄50. Εντόπισε εν ζωή τρεις. Και μαζί τους προσπάθησε να βρει ποιος πραγματικά ήταν. Η ζωγράφος Φρανσουάζ Ζιλό ήταν εκείνη που τον εγκατέλειψε ύστερα από δέκα χρόνια, επειδή δεν ανέχτηκε τη συμπεριφορά του και την απιστία του. Η νεώτερή του ποιήτρια Ζενεβιέβ Λαπόρτ υπήρξε η αιτία της απομάκρυνσης της Ζιλό. Και το μοντέλο Σιλβέτ Ντέιβιντ ήταν εκείνη που γνώρισε τον ζωγράφο σε προχωρημένη ηλικία κι ανέπτυξε μαζί του μία φιλική σχέση που δεν εξελίχθηκε σε ερωτική.
Ο ζωγράφος δεν ήταν συνηθισμένος να ζει μόνος.
Ο Πικάσο ντυμένος Ποπάυ |
Το κορίτσι με την αλογοουρά:
Το 1954 στην Ισπανία εντοπίζει το γεμάτο φακίδες πρόσωπο και το ευλύγιστο σώμα της Σιλβέτ Ντέιβιντ. Ηταν μία τυχαία γνωριμία του Πικάσο. Αυτή άλλαξε το όνομά της σε Λίντια Κορμπέτ και την εποχή της συνέντευξης ζούσε σε μια αγροτική περιοχήτης Αγγλίας.Έλεγε: «Αγαπούσε την αλογοουρά μου και τον μακρύ λαιμό μου. Για πολλούς μήνες επισκεπτόμουν το στούντιό του μία με δύο φορές την εβδομάδα και έμενα περίπου τρεις ώρες. Υπήρχε πάντα ένα βουνό από πακέτα τσιγάρων Gitanes στον χώρο. Θα ήταν τότε γύρω στα 73, αλλά όταν με κοιτούσε ένιωθα τη νιότη του. Ήμουν πολύ σοβαρή και δεν τολμούσα ν 'ανοίξω το στόμα μου. Έτσι προσπαθούσε να με κάνει να γελάσω πηδώντας πάνω σε ένα κρεβάτι και καλώντας με να κάνω το ίδιο για να χοροπηδάμε σαν τα παιδιά. Όμως δεν το έκανα και κατάλαβε ότι δεν ήθελα παιχνίδια».
Η Κορμπέτ εξηγεί ότι δεν δέχτηκε να πάρει χρήματα για να ποζάρει ως μοντέλο
στον ζωγράφο γιατί θα της ζητούσε να ποζάρει γυμνή.
«Οι ηλικιωμένοι άνδρες συχνά γίνονται πιεστικοί κορτάκηδες.
Με απαθανάτισε. Είμαι κάτι σαν τη Μόνα Λίζα. Εκείνη την εποχή ένιωθα να χορεύω στα σύννεφα».
Η χαμογελαστή γυναίκα
Η ερωμένη του Πικάσο Ζενεβιέβ Λαπόρτ, που έβλεπε τον ζωγράφο όταν ακόμη εκείνος ζούσε με τη Ζιλό, (θα μιλήσουμε γι 'αυτήν στην συνέχεια) παρουσιάζει μία άλλη εικόνα για εκείνον στο ντοκιμαντέρ. «Ηταν ντροπαλός, γεμάτος τρυφερότητα και πολύ ευαίσθητος». Σήμερα που η Ζενεβιέβ Λαπόρτ έχει μπει στα ογδόντα κι έχει αφήσει πίσω της μία καριέρα κινηματογραφίστριας ντοκιμαντέρ καθώς και αρκετές ποιητικές συλλογές, αφηγείται τη γνωριμία τους. Αφορμή ήταν μια συνέντευξή του για τη μαθητική εφημερίδα στην οποία έγραφε το 1946 η μαθήτρια τότε Λαπόρτ. Η νεαρά δημοσιογράφος εξόργισε τον ζωγράφο όταν του είπε πως οι νέοι δεν καταλάβαιναν το νόημα της ζωγραφικής του. «Η ζωγραφική δεν υπάρχει για να γίνεται κατανοητή. Η ζωγραφική μου δεν είναι μαθηματικά. Καταλαβαίνεις τις πατάτες;». Επτά χρόνια αργότερα κι όταν ο Πικάσο ήταν 70, έγιναν εραστές. «Όμως η συμπεριφορά του ήταν πολύ νεανική. Γελάγαμε πολύ. Μου έλεγε: "Ολοι νομίζουν ότι είμαι δραματικός, αλλά εγώ θέλω να γελάω". Επίσης έλεγε ότι η ζωή του με τη Ζιλό ήταν κόλαση. Και στον φίλο του τον Πολ Ελιάρ είχε εκμυστηρευθεί ότι του έσωσα τη ζωή. Όταν έφυγε η Ζιλό, ύστερα από λίγο σταματήσαμε να βλεπόμαστε. Ίσως η σχέση να έληγε έτσι κι αλλιώς. Όμως δεν ζωγράφισε ποτέ μια χαμογελαστή γυναίκα εκτός από μένα. Τα πορτρέτα του άλλων γυναικών είναι συχνά πολύ σκληρά».
«Για σένα η πραγματικότητα τελείωσε»
Σήμερα η Φρανσουάζ Ζιλό είναι 88 ετών και ζει σε ένα διαμέρισμα του Μανχάταν παρέα με τους δικούς της πίνακες. Το πλατύ της πρόσωπο, γράφει ο Αλαστερ Σουκ στην «Daily Τelegraph», έδειχνε μελαγχολικό. Θυμόταν την κατάρα που της έδωσε ο Πικάσο όταν τον παράτησε: «Ακόμα κι αν νομίζεις ότι ο κόσμος σε συμπαθεί, θα είναι μόνο ένα είδος περιέργειας προς κάποια της οποίας η ζωή άγγιξε τη δική μου τόσο βαθιά. Για σένα η πραγματικότητα τελείωσε. Πας γραμμή για την έρημο».
Η Ζιλό μιλά για τη γνωριμία τους το 1943 στο κατεχόμενο από τους ναζί Παρίσι, και ένα χρόνο αργότερα ο Πικάσο κάνει το βασικό πορτρέτο της, τη «Γυναίκα λουλούδι». Αραγε, εκείνη νιώθει να ζει στη βαριά σκιά του; «Κάθε άλλο» απαντά με σθένος στην κάμερα. «Διαφορετικά θα είχα μείνει εκεί που βρισκόμουν. Όμως δεν έμεινα γιατί είχα δικαίωμα να ζήσω τις δικές μου εμπειρίες. Δεν μπορείς να ζήσεις τη ζωή ενός άλλου. Πάντα μου άρεσε η ελευθερία μου και την κράτησα. Αυτό ήταν το πιο σημαντικό, και όχι να γινόμουν ο φύλακας σε ένα μουσείο».
«Οι ηλικιωμένοι άνδρες συχνά γίνονται πιεστικοί κορτάκηδες.
Με απαθανάτισε. Είμαι κάτι σαν τη Μόνα Λίζα. Εκείνη την εποχή ένιωθα να χορεύω στα σύννεφα».
Η χαμογελαστή γυναίκα
Η ερωμένη του Πικάσο Ζενεβιέβ Λαπόρτ, που έβλεπε τον ζωγράφο όταν ακόμη εκείνος ζούσε με τη Ζιλό, (θα μιλήσουμε γι 'αυτήν στην συνέχεια) παρουσιάζει μία άλλη εικόνα για εκείνον στο ντοκιμαντέρ. «Ηταν ντροπαλός, γεμάτος τρυφερότητα και πολύ ευαίσθητος». Σήμερα που η Ζενεβιέβ Λαπόρτ έχει μπει στα ογδόντα κι έχει αφήσει πίσω της μία καριέρα κινηματογραφίστριας ντοκιμαντέρ καθώς και αρκετές ποιητικές συλλογές, αφηγείται τη γνωριμία τους. Αφορμή ήταν μια συνέντευξή του για τη μαθητική εφημερίδα στην οποία έγραφε το 1946 η μαθήτρια τότε Λαπόρτ. Η νεαρά δημοσιογράφος εξόργισε τον ζωγράφο όταν του είπε πως οι νέοι δεν καταλάβαιναν το νόημα της ζωγραφικής του. «Η ζωγραφική δεν υπάρχει για να γίνεται κατανοητή. Η ζωγραφική μου δεν είναι μαθηματικά. Καταλαβαίνεις τις πατάτες;». Επτά χρόνια αργότερα κι όταν ο Πικάσο ήταν 70, έγιναν εραστές. «Όμως η συμπεριφορά του ήταν πολύ νεανική. Γελάγαμε πολύ. Μου έλεγε: "Ολοι νομίζουν ότι είμαι δραματικός, αλλά εγώ θέλω να γελάω". Επίσης έλεγε ότι η ζωή του με τη Ζιλό ήταν κόλαση. Και στον φίλο του τον Πολ Ελιάρ είχε εκμυστηρευθεί ότι του έσωσα τη ζωή. Όταν έφυγε η Ζιλό, ύστερα από λίγο σταματήσαμε να βλεπόμαστε. Ίσως η σχέση να έληγε έτσι κι αλλιώς. Όμως δεν ζωγράφισε ποτέ μια χαμογελαστή γυναίκα εκτός από μένα. Τα πορτρέτα του άλλων γυναικών είναι συχνά πολύ σκληρά».
«Για σένα η πραγματικότητα τελείωσε»
Σήμερα η Φρανσουάζ Ζιλό είναι 88 ετών και ζει σε ένα διαμέρισμα του Μανχάταν παρέα με τους δικούς της πίνακες. Το πλατύ της πρόσωπο, γράφει ο Αλαστερ Σουκ στην «Daily Τelegraph», έδειχνε μελαγχολικό. Θυμόταν την κατάρα που της έδωσε ο Πικάσο όταν τον παράτησε: «Ακόμα κι αν νομίζεις ότι ο κόσμος σε συμπαθεί, θα είναι μόνο ένα είδος περιέργειας προς κάποια της οποίας η ζωή άγγιξε τη δική μου τόσο βαθιά. Για σένα η πραγματικότητα τελείωσε. Πας γραμμή για την έρημο».
Η Ζιλό μιλά για τη γνωριμία τους το 1943 στο κατεχόμενο από τους ναζί Παρίσι, και ένα χρόνο αργότερα ο Πικάσο κάνει το βασικό πορτρέτο της, τη «Γυναίκα λουλούδι». Αραγε, εκείνη νιώθει να ζει στη βαριά σκιά του; «Κάθε άλλο» απαντά με σθένος στην κάμερα. «Διαφορετικά θα είχα μείνει εκεί που βρισκόμουν. Όμως δεν έμεινα γιατί είχα δικαίωμα να ζήσω τις δικές μου εμπειρίες. Δεν μπορείς να ζήσεις τη ζωή ενός άλλου. Πάντα μου άρεσε η ελευθερία μου και την κράτησα. Αυτό ήταν το πιο σημαντικό, και όχι να γινόμουν ο φύλακας σε ένα μουσείο».
Και ένα άλλο
κείμενο από την εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» Επιμέλεια Αλέκα Κυφιώτη, Σάββατο 22
Σεπτεμβρίου- ; .
Η μοναδική εν ζωή ερωμένη του πιο
διάσημου ζωγράφου του 20ού αιώνα, αλλά και μητέρα δύο παιδιών του, αποκαλύπτει
τις πιο έντονες πτυχές της σαδομαζοχιστικής σχέσης τους: «Μόνο εγώ βρήκα τη
δύναμη να τον εγκαταλείψω εγκαίρως!» Η ζωγράφος Φρανσουάζ Ζιλό, αναφέρει στο
βιβλίο της «Η ζωή με τον Πικάσο», το οποίο κυκλοφόρησε 11 χρόνια μετά τον
χωρισμό τους. Το βιβλίο πούλησε ένα εκατομμύριο αντίτυπα σε όλο τον κόσμο και
μεταφράστηκε σε πάρα πολλές γλώσσες, προκαλώντας την οργή του Πικάσο, ο οποίος
προσπάθησε νομικά να το αποσύρει από τη
δημοσιότητα. Απέτυχε όμως και για αντίποινα, όπως λέγεται, δεν αναγνώρισε τα
δύο παιδιά που είχαν μαζί ούτε θέλησε να τα ξαναδεί έκτοτε.
Συναντήθηκαν πρώτη
φορά σε ένα εστιατόριο το 1943. Αυτός ήταν 61 χρ. και η Φρανσουάζ 21. Τον
ερωτεύτηκε κεραυνοβόλα. «Ήταν το μεγαλύτερο πάθος της ζωής μου», δηλώνει σε
πρόσφατη συνέντευξή της στο «Suddeutsche Zeitung Magazin».
Για 10 χρόνια ήταν
τα πάντα γι’ αυτήν. Δεν ήταν απλώς η ερωμένη του. Ήταν και μούσα του και μητέρα
του και ατζέντης του και συνομιλήτρια όποτε αυτός είχε ανάγκη να μιλήσει και
οικοδέσποινα και κριτικός τέχνης. Ήταν όμως και ζωγράφος, κάτι που απαρνήθηκε
όσο καιρό ήταν μαζί του. «Το εργαστήρι ήταν μικρό και δεν μπορούσα να καταλάβω
εγώ τον χώρο με τα τελάρα μου που ήταν μεγάλα». Έτσι, περιορίστηκα στα σκίτσα όσο καιρό
ήμασταν μαζί». Μετακόμισε σπίτι του το 1946 προς μεγάλη συντριβή της τότε
νόμιμης συζύγου του, ρωσίδας χορεύτριας Όλγα Κόκλοβα.
Claude και Paloma Picaso |
Όλα αυτά τα χρόνια η
ζωή τους τώρα με την Ζιλό περιστρεφόταν γύρω από τη ζωγραφική. Ιστορικοί τέχνης
υποστηρίζουν ότι αυτή η σχέση υπήρξε τροχοπέδη για την καλλιτεχνική καριέρα της
Ζιλό. Δεν παντρεύτηκαν ποτέ, έκαναν όμως 2 παιδιά. Ο γιος τους ο Κλοντ
γεννήθηκε το 1947 και η κόρη τους Παλόμα το 1949. «Είμαι η μοναδική γυναίκα που σώθηκα από τον Πικάσο και δεν έχω
μετανιώσει ούτε μια στιγμή γι’ αυτό», λέει η Φρανσουάζ. «Πώς; Παρατώντας τον».
Η ιστορία επιβεβαιώνει τα λεγόμενά της.
Όλες οι άλλες γυναίκες
του καταστράφηκαν. Η Μαρί Τερέζ Γουόλτερ (αλλού αυτό το επίθετο το γράφουν ως
Βαλτέρ), με την οποία απέκτησε ένα παιδί τη Μάγια, κρεμάστηκε όταν εκείνος
πέθανε. Η Ζακλίν Ροκ αυτοπυροβολήθηκε, η Ολγκα Κόκλοβα, η πρώτη σύζυγός του με
την οποία απέκτησε ένα αγόρι τον Πάουλο, πέθανε από καρκίνο στις Κάννες. O γιός του Πάουλο κατέληξε αλκοολικός και η Ντόρα Μάαρ τρελάθηκε όταν ο
Πικάσο την άφησε για την Ζιλό. Ακόμη και η εγγονή του Πικάσο, κόρη του Πάουλο,
έγραψε ένα βιβλίο όπου κατηγορούσε τον παππού της για τα φοβερά παιδικά της
χρόνια. Αλλά και ο αδελφός της ο Παμπλίτο δεν είχε καλύτερη τύχη. Αυτοκτόνησε
πίνοντας υπεροξείδιο του αζώτου.
"Γυναίκα με λουλούδι" 1932 το πορτρέτο της Μαρί Τερέζ |
Στο γάμο του με την
Όλγα είχαν συνεχώς μεγάλους καυγάδες. Χώρισαν το 1927 από
κοινή στέγη, αλλά ο Πικάσο δεν ήθελε να της δώσει διαζύγιο
αφού σύμφωνα με τον γαλλικό νόμο, η Όλγα θα του έπαιρνε τη μισή του περιουσία. Τότε ξεκίνησε σχέση με την Βαλτέρ και το 1936
συνδέεται με την φωτογράφο Ντόρα Μααρ. Η πρώτη τους γνωριμία έχει την αξία της:
Την πρωτοείδε στο καφέ Ντε Μάγκο να βάζει το χέρι της στο τραπέζι με ανοιχτά τα
δάχτυλα πάνω του και με το άλλο χέρι της να μπήγει ένα μαχαίρι ανάμεσα στα
δάχτυλα της. Κάποια στιγμή αστοχεί και την πήραν τα αίματα. Ο Πικάσο «μαγεύτηκε»!!!!
Σύμφωνα με όσα
υποστηρίζει, η κατάσταση ήταν αφόρητη. Έκανε υπομονή για μεγάλο διάστημα λόγω
κυρίως των παιδιών. Εκείνη την εποχή ο Πάμπλο, διαισθανόμενος προφανώς ότι τη
χάνει, ζητούσε επίμονα τρίτο παιδί για να τη δεσμεύσει. Δεν υποχώρησε. Ο Πικάσο
την απείλησε: «Καμιά γυναίκα δεν αφήνει έναν άνδρα σαν εμένα». Η απάντησή της
ήταν: «Περίμενε και θα δεις». Το ένιωσε σαν πρόκληση. Γνώριζε ότι η επιρροή του
επάνω της ήταν τεράστια. «Από μια στιγμή και μετά ο διανοητικός σαδισμός του
ήταν χειρότερος από τη φυσική του σκληρότητα», περιγράφει η Ζιλό. «Και τότε η αγάπη
μου γι’ αυτόν εξανεμίστηκε. Δεν ήθελα να γίνω σκλάβα του. Αν παρέμενα, τα
παιδιά μου θα επηρεάζονταν αρνητικά». Στο βιβλίο της η Φρανσουάζ Ζιλό μεταφέρει
μεταξύ των άλλων μια φράση του
καλλιτέχνη: «Κάθε φορά που αλλάζω γυναίκα πρέπει να “κάψω” την προηγούμενη.
Μόνο έτσι μπορώ να απαλλαγώ». Υποστήριζε άλλωστε ότι μόνο με αυτό τον τρόπο
μπορούσε να ξανακερδίσει τη νεότητά του. Η ιδέα και μόνο ότι κάποια από τις
γυναίκες του θα ζούσε περισσότερο από αυτόν, τον τρέλαινε. Και η γυναίκα που
τον παράτησε όταν δεν άντεχε άλλο τα έχει σχεδόν καταφέρει. Ο Πικάσο πέθανε το
1973 και η Φρανσουάζ έκλεισε τα 91 και
νομίζω ζει ακόμα.
Στο βιβλίο, όπως και
στη συνέντευξη στο γερμανικό περιοδικό η Φρανσουάζ μιλά εκτεταμένα και για ένα
είδος σαδισμού, τον οποίο επίσης δεν μπορούσε ούτε να αντέξει ούτε να
καθυποτάξει. Και περιγράφει μια σκηνή όπου όταν κάποτε του είπε, «είσαι ο
διάβολος», εκείνος αφού της έριξε ένα περιφρονητικό αλλά πολύ διεισδυτικό
βλέμμα απάντησε: «Ε, κι εσύ είσαι ένας άγγελος που αναδύθηκε από τις στάχτες
και επειδή είσαι υποταγμένη σε μένα θα σε σημαδέψω». Πλησίασε ένα τσιγάρο στο
μάγουλό της και όταν είδε πως παρέμενε ατάραχη, το τράβηξε: «Οχι! Θέλω να μπορώ
να σε βλέπω στο μέλλον» τής είπε. Η Φρανσουάζ Ζιλό, μη μπορώντας να αντέξει το
κυνηγητό, το μποϊκοτάζ και την πίεση του Πικάσο, πήγε στην Αμερική όπου
παντρεύτηκε τον αμερικανό ιατρικό ερευνητή, γνωστό για την ανακάλυψη και την
ανάπτυξη του πρώτου εμβολίου κατά της πολιομυελίτιδας, Τζόνας Σολκ. «Ήταν η καλύτερη
απόφαση της ζωής μου. Ο Πικάσο και οι φίλοι του έκαναν τα πάντα για να με
καταστρέψουν. Όμως, δεν μετανιώνω για τίποτα. Πιστεύω ότι πρέπει να τολμάει
κανείς στη ζωή του, αλλιώς δεν αξίζει τον κόπο να ζεις. Όταν ριψοκινδυνεύεις
περνάς τρομερές στιγμές, αλλά μαθαίνεις, ζεις και αντιλαμβάνεσαι τα πράγματα.
Δεν βαριέσαι ποτέ. Ούτε γίνεσαι βαρετός. Και για μένα αυτά τα δύο είναι πολύ
σημαντικά».
ΕΡΓΟ ΤΟΥ
Ο
Πικάσο άρχισε
να ζωγραφίζει από παιδί και σ' ηλικία 14 ετών μπήκε στη Σχολή Καλών Τεχνών Βαρκελώνης όπου δίδασκε εκεί ο πατέρας του! Πολύ βοηθητικό αυτό γενικά!!
Το 1897 πήρε χρυσό βραβείο εκεί.
Έχοντας τεχνική σταθερή, πλησίαζε τους πρωτοποριακούς καλλιτεχνικούς κύκλους
της εποχής που επιδράσανε στη διαμόρφωση του. Το 1904 μετακόμισε στο Παρίσι όπου
ζούσε σε ένα σπίτι ιδιαίτερα ακατάστατο μαζί με σκύλους, γάτες, μια μαϊμού,
πεταμένες μποτίλιες και ψωμιά τριγύρω στο πάτωμα. Τότε γνωρίστηκε
μ' άλλους μεγάλους καλλιτέχνης, όπως Ματίς και Μιρό. Τα χρόνια 1912-4 τα έργα
του γίνονταν όλο και πιο γνωστά με την βοήθεια της προστάτιδας του, την
Αμερικανίδα συγγραφέα Γερτρούδη Σταιν. Στις διεθνείς εκθέσεις: Μονάχου, Κολωνίας & Βερολίνου, οι κυβιστικοί του
πίνακες βρίσκονταν στη πρώτη σειρά, δημοσιεύονταν στα πρωτοποριακά περιοδικά κι
οι ανανεωτικές αντιλήψεις του γίνονταν αντικείμενο συζήτησης στα πιο προωθημένα
καλλιτεχνικά κέντρα. Το όνομα του έγινε συνώνυμο με το καινούργιο και το
τολμηρό.
Η ευχέρεια του για πειραματισμούς
δυσχεραίνουν τη κατάταξη του σε συγκεκριμένη καλλιτεχνική κατηγορία. Αυτό δεν
είναι καθόλου ευχάριστο στους γκαλερίστες που σε θέλουν τυποποιημένο και άρα
αμέσως αναγνωρίσιμο. Οι συνεχείς μεταλλαγές του ερμηνεύτηκαν ως έλλειψη
συνέπειας, αν και θεωρείται ο πρόδρομος
κι ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της ζωγραφικής του 20ου αιώνα. Ο Πικάσο δούλεψε εξίσου με ελαιογραφίες, παστέλ,
κάρβουνο, μολύβι και μελάνι. Απέδωσε σύνθετες σκηνές ως απλές γεωμετρικές
μορφές στα έργα του Κυβισμού, αλλά δημιούργησε
και ρεαλιστικά πορτραίτα.. Ο Πικάσσο είχε περιορισμένη ακαδημαϊκή
κατάρτιση: παρακολούθησε μόνο για 1
χρόνο στη βασιλική ακαδημία της Μαδρίτης.
Λόγω της ποικιλομορφίας αλλά και της χρονικής έκτασης
που παρουσιάζει το έργο του Πικάσο, χωρίζεται συνήθως σε διαφορετικές
περιόδους. Ο κυριότερες από αυτές είναι:
Μπλε ή Γαλάζια περίοδος (1901-1904): Οι
πίνακες του χαρακτηρίζονται από το μπλε χρώμα ή αποχρώσεις του και συμβολίζουν μία
συναισθηματικά φορτισμένη περίοδο της ζωής του. Μερικά από τα πιο γνωστά έργα
του ανήκουν σε αυτή, απεικονίζοντας ακροβάτες, αρλεκίνους, πόρνες, επαίτες και
καλλιτέχνες. Πίνακες που ολοκληρώθηκαν κυρίως στο Παρίσι και είναι περισσότερο επηρεασμένοι
από την ισπανική ζωγραφική.
Ροζ περίοδος (1905-1907): Σε αυτούς τους πίνακες κυριαρχούν οι γήινοι τόνοι. Χαρακτηρίζονται συχνά ως περισσότερο λυρικοί και εύθυμοι. Θεωρείται η περίοδος όπου ο Πικάσο επηρεάστηκε περισσότερο από την γαλλική ζωγραφική.
Αναλυτικός κυβισμός (1907-1912): είναι η
τεχνοτροπία που ανέπτυξε ο ίδιος ο Πικάσο μαζί με τον Μπρακ .
Συνθετικός κυβισμός (1912-1915): η
περίοδος κατά την οποία ο Πικάσο και ο Μπρακ εξέλιξαν την κυβιστική οπτική,
χρησιμοποιώντας την τεχνική του κολάζ. Ο Πικάσο με τον Μπράκ ήταν αυτοκόλλητοι για πάνω από
8 χρόνια.
Οι επόμενες περίοδοι στο έργο του Πικάσο περιλαμβάνουν
μια στροφή του σε περισσότερο κλασικές μορφές και ένα μεσογειακό πνεύμα (1916-1924),
την αλληλεπίδρασή του με το υπερρεαλιστικό κίνημα στα μέσα της δεκαετίας του 1920 την
ενασχόλησή του με την γλυπτική (από τα τέλη της δεκαετίας του '20)
καθώς και το έργο που πραγματοποίησε μετά το Β παγκόσμιο πόλεμο.
Ο Πικάσο θεωρούσε ότι ένας καλλιτέχνης οφείλει να
ζωγραφίζει για να μπορεί να θεωρηθεί αληθινός καλλιτέχνης. Εργάστηκε επίσης με
μικρά κεραμικά και χάλκινα γλυπτά, ενώ έγραψε
και ποιήματα όπου εξέφρασε πιο
έντονα την σχέση του με τον υπερρεαλισμό. Ο ίδιος αυτοπροσδιοριζόταν και ως
ποιητής λέγοντας "Είμαι κι εγώ ένας ποιητής". Ξεκίνησε τη
συγγραφή τους το 1934 και συλλογές αυτών δημοσιεύτηκαν αργότερα στα
περιοδικά Cahiers d' Art (Τετράδια τέχνης) και La Caceta de
Arte.
"Γκέρνικα ή Γκουέρνικα" 1937 λάδι σε μουσαμά |
Το διασημότερο ίσως έργο του Πικάσο είναι η Γκουέρνικα: η απεικόνιση του Γερμανικού βομβαρδισμού της πόλης της Ισπανίας Γκερνίκα. Αυτός ο μεγάλος καμβάς (3,49 x 7,77μ.) περιγράφει την απανθρωπιά, την
βιαιότητα και την απόγνωση του πολέμου και του
φασισμού. Ο φασίστας στρατηγὸς Φράνκο, με την αρωγή του Χίτλερ,
καταπνίγει στο αίμα την Ισπανικὴ
δημοκρατία. Η Γκουέρνικα ήταν παραγγελία
της δημοκρατικής κυβέρνησης της Ισπανίας για μια έκθεση στο Παρίσι το 1937.
Ένα χρόνο πρίν οι φασίστες είχαν πολιορκήσει τη Μάλαγα, γεννέτειρα του.
Ο Πικάσο
εμπνεύστηκε το έργο στις 26 Απρίλη του
1937 κατά τη διάρκεια του Ισπανικού
Εμφυλίου Πολέμου, όταν Γερμανοί πιλότοι της
αεροπορίας των εθνικιστών βομβάρδισαν την κωμόπολη
Γκερνίκα (Γκουέρνικα) της Χώρας των Βάσκων. Εκεί σκοτώθηκαν 1.650 άνθρωποι και ισοπεδώθηκε το 70% της
πόλης με 32 τόνους εκρηκτικά.
προσχέδιο |
Η διαδικασία της ζωγραφικής του πίνακα αποτυπώθηκε σε μια σειρά φωτογραφιών από τη καλλιτέχνιδα Dora Maar, τη διασημότερη ερωμένη του. Η Γκερνίκα έμεινε στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Ν. Υόρκης επειδή ο Πικάσο είχε δηλώσει πως δε θα επέστρεφε στην Ισπανία προτού αποκατασταθεί πλήρως η δημοκρατία. Το 1981 η Γκερνίκα επιστράφηκε στην Ισπανία.
Για το εξίσου διάσημο του έργο «Οι δεσποινίδες της Αβινιόν» έχω κάνει
ξεχωριστή δημοσίευση που μπορείτε να δείτε στον παρακάτω σύνδεσμο που το αναλύω
διεξοδικά http://texni-zoi.blogspot.gr/2013/01/blog-post_16.html
Άφησε σχεδόν 1900 πίνακες, 3.200 κεραμικά, 7.000 σχέδια και 3.000 χαρακτικά.
Πέθανε από ανακοπή καρδιάς στις 8 Απριλίου 1973, Ήταν 92 ετών. Τάφηκε στη Γαλλία δίπλα στην σύζυγο του Ζακλίν στον κήπο του κάστρου Βωβενάργκ, που του ανήκε.
Πέθανε από ανακοπή καρδιάς στις 8 Απριλίου 1973, Ήταν 92 ετών. Τάφηκε στη Γαλλία δίπλα στην σύζυγο του Ζακλίν στον κήπο του κάστρου Βωβενάργκ, που του ανήκε.
Στις 4 Μαϊου 2004 ο πίνακας Garçon à la pipe πωλήθηκε έναντι 104
εκατομμυρίων δολαρίων σε δημοπρασία του οίκου Sotheby.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Τελικά, τι ήταν ο Πικάσο;
Οι περισσότεροι, χωρίς
να το συνειδητοποιούμε ίσως, είχαμε
αφήσει τους συλλέκτες
να καθιερώνουν στην
σκέψη μας την
αξία των καλλιτεχνών
και των έργων
τους για λόγους
δικούς τους, που
ίσως δεν είχαν
καμιά σχέση με
το πόσο προάγουν
την δική μας
ζωή. Έτσι σε
αυτό τον τομέα, όπως
και σε πολλούς
άλλους, εμείς θέσαμε τον
εαυτό μας εκτός
παιχνιδιού.
Το ερώτημα είναι
πάντα: Πόσο ο
Πικάσο και ο
κάθε καλλιτέχνης βοήθησε
με την ζωή
και το έργο
του να γίνει
καλύτερη και πιο
λειτουργική η ζωή στην οικογένεια
του, τους γύρω
του, την κοινωνία
που περιλαμβάνει και
εμάς τους ίδιους;
Και γιατί τα
έργα των καλλιτεχνών
να είναι τόσο ακριβά που
να απευθύνονται μόνον
στους πλούσιους που
προσεταιρίζονται την τέχνη,
εξαγοράζοντας τον καλλιτέχνη
και κάνοντάς τον
υπεροπτικό και αλαζόνα;
Η τέχνη είναι
στοιχείο του πολιτισμού,
γιατί είναι μια
γραφή και μια
ανάγνωση που έχει
νόημα η ύπαρξη της
όταν απευθύνεται να
την «διαβάσουν» τουλάχιστον οι περισσότεροι
που παίρνουν μέρος
σε αυτόν τον
πολιτισμό και μετράει
η γνώμη τους
όπως σε ένα
βιβλίο. Αλλιώς, πρέπει
να ξαναδούμε το τί εννοούμε
πολιτισμό.
Ο
καλλιτέχνης που σέβεται
τον εαυτό του
δεν χρειάζεται την
υπερβολή στην αξία
του έργου του προς
τα πάνω, για να
νοιώσει καλά. Χρειάζεται
ευκαιρίες να παρουσιάσει
την ευαισθησία της
δουλειάς του σε
ένα κοινό με καλό
κριτήριο. Κάθε τι που
χρειάζεται να γίνει
μύθος για να
υπάρχει, δεν αφορά
την πραγματική ζωή.
Στην ουσία παραμυθιάζει
σε ένα ψέμα
για να βγάλει
την ζωή από
τον δρόμο της
εξέλιξης της.
Και οι καλλιτέχνες
είμαστε όπως όλοι
οι άνθρωποι, αυτό
που μας έκανε
να νοιώσουμε σαν
αξία η αγάπη
της μάνας μας
σε συνδυασμό με
το παράδειγμα συμπόνιας
που μας δίνει
η οικογένεια και η
κοινωνία. Στον Πικάσο,
το ισχνό παράδειγμα
αντρικού ρόλου που
είχε από τον
πατέρα του σε
συνδυασμό με την
υπέρμετρη αξία σαν
οντότητα που είχε
πάρει από την
αγάπη της μάνας
του, που υπερτονιζόταν μέσα
στον γυναικόκοσμο που
μεγάλωσε και τα
παραχαϊδέματα τους
που τον έκαναν
πασά, τον έκαναν ματαιόδοξο,
αλαζονικό, που θέλει να
ξεγελάει τους άλλους
στην δουλειά του
και τις σχέσεις
του για να
τον υπηρετούν. Και σε μας
τους ίδιους ο Πικάσο μας λέει
ότι η δουλειά
του είναι μπούρδες
που την έκανε
αφού μπορούσε να
ξεγελάει και να
βγάζει λεφτά.
Γι αυτό ας προσέχουμε
τους μύθους αν
δεν θέλουμε να μας
παραμυθιάζουν.
Εργασία απο την εικαστικό Μαρία Ουζούνογλου
Αφού διαβάσετε παρακάτω, μπορείτε να δείτε μετά μια μεγάλη παρουσίαση πολλών έργων του, ίσως το πιο πλούσιο υλικό που μπορείτε να βρείτε, πατώντας ΕΔΩ: ΤΟ ΠΙΟ ΠΛΟΥΣΙΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΙΚΑΣΟ!!!
Αφού διαβάσετε παρακάτω, μπορείτε να δείτε μετά μια μεγάλη παρουσίαση πολλών έργων του, ίσως το πιο πλούσιο υλικό που μπορείτε να βρείτε, πατώντας ΕΔΩ: ΤΟ ΠΙΟ ΠΛΟΥΣΙΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΙΚΑΣΟ!!!
Αν σας άρεσε η δημοσίευση μου, πατήστε το κουμπάκι «Μου αρέσει»
Για άμεση ενημέρωση και στήριξη της προσπάθειας μου, μπορείτε να
γίνετε ΜΕΛΗ φίλοι του Μπλόκ. Ευχαριστώ τους 177 φίλους που έγιναν μέλη.
Όσοι πιστέυετε ότι τα παραπάνω μπορούν να είναι χρήσιμα και για
τους φίλους σας, μπορείτε να κοινοποιήσετε τη δημοσίευση
Σας ευχαριστώ θερμά που με τιμήσατε! Να είστε καλά!