13ος αιώνας ΤΣΙΜΑΜΠΟΥΕ και ΤΖΙΟΤΟ μέχρι την Αναγέννηση

Εικόνες απο τη ζωή του Χριστού, απο τον Τζιόττο. (φωτο απο Didatticarte)

Εξιστορώντας την ιστορία της τέχνης στα μέχρι τώρα δημοσιευμένα κεφάλαια εδώ, φθάνουμε στον 13^ο αιώνα. Η βασική ασχολία των ζωγράφων τον 13 αιώνα συνέχισε να είναι η εικονογράφηση των χειρογράφων, όχι όμως όπως ήταν πάντα με το επιβλητικό πνεύμα της ρομανικής περιόδου αλλά με ένα εντελώς διαφορετικό πνεύμα. Ο ζωγράφος πια έδινε έκφραση στα συναισθήματα των προσώπων των θρησκευτικών κατά βάση θεμάτων. Κυριαρχούσε η έντονη συγκίνηση αλλά και η σωστή κατανομή των μορφών στο έργο.

Τον 13^ο αιώνα οι καλλιτέχνες είχαν κάποια γνώση του ανθρώπινου σώματος. Ερευνούσαν. Στόχος τους δεν ήταν ακόμα να παρουσιάσουν με την γραφή τους τα πράγματα όπως τα βλέπει το μάτι μας. Η αγωγή του ζωγράφου στον Μεσαίωνα ήταν πολύ διαφορετική από την σημερινή. Στην αρχή σαν μαθητευόμενος σε κάποιον δάσκαλο έκανε χαμαλοδουλειές και ζωγράφιζε ότι ήταν δεύτερης σημασίας στο έργο. Έπειτα, μάθαινε να σχεδιάζει κάποιον άγιο και να αντιγράφει εικόνες από παλιά βιβλία και να τα τροποποιεί σαν διάταξη. Κάθε άλλη τροποποίηση ήταν απαγορευτική.  Ποτέ δεν σχεδίαζε εκ του φυσικού και έτσι ποτέ δεν παρατηρούσε την φύση και την σχέση του ανθρώπου μέσα σε αυτή. Ακόμη και στα πορτρέτα που του έκαναν παραγγελίες οι βασιλιάδες ή οι επίσκοποι, ο ζωγράφος δεν είχε στόχο να μοιάζει στο πρόσωπο το έργο του. Σχεδίαζε μια συμβατική μορφή και πρόσθετε το όνομα και το έμβλημα του παραγγελιοδότη του.  Άρα η πρωτοβουλία των πρώτων καλλιτεχνών που κινήθηκαν διαφορετικά ήταν ριζοσπαστική και οδηγούσε την οπτική του κόσμου σε άλλα μονοπάτια. Ξεκίνησαν να ζωγραφίζουν εκ του φυσικού, αρχικά όταν δεν υπήρχε κάποιο άλλο σχέδιο ώστε να στηριχθούν σε αυτό. Και από εκεί μπορούμε να καταλάβουμε ότι είχαν αίσθηση των αναλογιών.

Τότε, η Γαλλία ήταν η πιο πλούσια και σημαντική πόλη όλης της Ευρώπης. Το πνευματικό κέντρο της Δύσης. Η Ιταλία άργησε να επηρεαστεί από αυτή την αλλαγή οπτικής των καλλιτεχνών μια και είχε πολύ στενή επαφή με το Βυζάντιο. Οι Ιταλοί τεχνίτες ήταν καθοδηγούμενοι από την Κωνσταντινούπολη και όχι από το Παρίσι.  Και όμως, στα τέλη του 13^ου αιώνα, η Ιταλία  με την σταθερή της προσήλωση στην βυζαντινή τέχνη βοηθήθηκε από αυτήν στην γλυπτική (μη ξεχνάμε ότι η βυζαντινή τέχνη επηρεάστηκε από την ελληνιστική περίοδο-βλέπε τα ρούχα των γλυπτών και των αγίων, τα πρόσωπα που πλάθονται με την φωτοσκίαση και η βράχυνση δηλ. η ψευδαίσθηση του βάθους). Έτσι, κατάφερε με άνεση και παρακολούθησε τα επιτεύγματα του Βορρά και στην γλυπτική και στην ζωγραφική. Και μάλιστα είναι αυτή που κατάφερε να φέρει όλες τις επαναστατικές για την εποχή αλλαγές στην τέχνη της ζωγραφικής!

Στην νέα πραγματικότητα έχουμε ρήξη με την συμμετρία, αναζήτηση της έκφρασης αλλά και της κίνησης και ένα ενδιαφέρον που θα εντείνεται για την φυσιογνωμία ως να φθάσει στην ανατομία.

ΤΣΙΜΑΜΠΟΥΕ

ΤΣΙΜΑΜΠΟΥΕ

Ο πρώτος καλλιτέχνης που έρχεται σε ρήξη με την βυζαντινή παράδοση είναι ο Τζιοβάνι Τσιμαμπούε (Cimabue 1267-1337). Γεννήθηκε στην Φλωρεντία. Ξεκίνησε να μιμείται την βυζαντινή τέχνη. Εξελισσόμενος, στα έργα του αναζητά πιο αληθοφανείς και σύνθετες στάσεις στους ανθρώπους που απεικονίζει­­  με πιο ρεαλιστική απόδοση του όγκου στα σώματα. Τον ενδιαφέρει και το βάθος της παράστασης.

Να πούμε όμως για αυτόν ότι έγινε πάρα πολύ γνωστός για ένα μεγάλο έργο που έκανε στην Αγ. Τράπεζα σε ένα παρεκκλήσι στην Φλωρεντία που τελικά, όπως αποδείχθηκε, δεν ήταν δικό του έργο.

ΤΣΙΜΑΜΠΟΥΕ

ΤΖΙΟΤΟ "Η ΠΡΟΣΚΎΝΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΓΩΝ"

Αυτός όμως ο καλλιτέχνης που έκανε την βαθειά ρήξη  με την βυζαντινή τέχνη είναι ο Τζίοτο ( Giotto di Bondone  1267- 1337)
Οι επιρροές του είναι ο Τσιμαμπούε και ο Πιέτρο Καβαλίνι. 

Θεωρείται ο ιδρυτικός πατέρας της Αναγέννησης και θέτει  τα βασικά προβλήματα για την αναπαράσταση που θα απασχολήσουν όλους τους καλλιτέχνες στην Αναγέννηση. 

Αυτά είναι: 

Το πώς θα γίνεται η αναπαράσταση του ανθρώπου στο φυσικό του χώρο. Έναν χώρο όμως που θα δίνει την ψευδαίσθηση της πραγματικότητας (αληθοφάνεια) . Πώς θα αποδοθεί ο χώρος, οι κινήσεις και οι εκφράσεις των προσώπων;

ΤΖΙΟΤΟ "Η ΓΕΝΝΗΣΗ"

Ο Τζιότο απεικονίζει τις μορφές και με τις 3 διαστάσεις τους. Ήταν ο πρώτος ζωγράφος που έδωσε προοπτική στα έργα του.  Απορρίπτει την διακόσμηση του έργου και στέκεται στην ουσία της σκηνής που δεν είναι άλλο από τα συναισθήματα των ανθρώπων που ζωγραφίζει.  

Έχει φοβερή αφηγηματική ικανότητα και τονίζει την πνευματικότητα, το ήθος των εικονιζόμενων μορφών, όπου τις απεικονίζει σαν γλυπτά, με συνήθως βαριά περιγράμματα που όμως στο σύνολο του έργου βγαίνει μια λιτότητα.

ΤΖΙΟΤΟ
Τα επιτεύγματα του είναι τόσο σημαντικά ώστε σε αυτόν στηρίχθηκαν και ο Μιχαήλ Άγγελός όσο και ο Ραφαήλ που ήταν καλλιτέχνες της ώριμης Αναγέννησης.

ΤΖΙΟΤΟ

ΤΖΙΟΤΟ

Σημαντικό ακόμη για τον Τζιότο είναι ότι, ενώ μέχρι τότε ο καλλιτέχνης αντιμετωπιζόταν σαν καλός τεχνίτης που ήταν άξιος σεβασμού αλλά χωρίς να νοιάζεται και ο ίδιος για την υστεροφημία του, η καινοτομία του Τζιότο , η φήμη του απλώθηκε παντού, πέρα από τις Άλπεις και επηρέασε τον Βορά  και οι Φλωρεντινοί ήταν ιδιαίτερα περήφανοι για αυτόν. Στην εποχή του στην Ιταλία, όταν εγκωμίαζαν έναν καλλιτέχνη για την δουλειά του έλεγαν πως το έργο του ήταν το ίδιο καλό με την τέχνη των αρχαίων.  Έτσι έλεγαν και στον Τζιότο. Οι Ιταλοί αναζητούσαν την αναβίωση της δόξας της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας  που ήταν κέντρο πολιτισμού και δύναμης και που της την στέρησαν οι γερμανικές φυλές (Γότθοι, Βάνδαλοι). Η ιδέα της Αναγέννησης  ήταν η αναβίωση αυτού του χαμένου μεγαλείου της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.  Από εδώ και πέρα οι καλλιτέχνες υπογράφουν τα έργα τους, τυχαίνουν αναγνώρισης, ανέρχονται κοινωνικά τόσο όσο να είναι η πιο καλή παρέα των ηγεμόνων.

Εντωμεταξύ, και οι καλλιτέχνες του Βορρά επηρέαζαν  με την γοτθική τους παράδοση τους Νότιους καλλιτέχνες. Οι καλλιτέχνες εκείνη την εποχή ταξίδευαν συχνά από το ένα κέντρο πολιτισμού στο άλλο και ήταν όλοι ιδιαίτερα δεκτικοί στις διαφορετικές επιρροές.  Έτσι, προς το  τέλος του 14^ου αιώνα δημιουργήθηκε ένας ρυθμός τέχνης  που ονομάστηκε «Διεθνής ρυθμός».

Το ενδιαφέρον μετατοπίστηκε απο την εξιστόρηση των θρησκευτικών θεμάτων  στο ενδιαφέρον της απόδοσης της φύσης με όσο δυνατόν πιστότερο τρόπο. Άρα χρειαζόσουν άλλου είδους δεξιότητα που για να αποκτηθεί χρειαζόταν οι σπουδές εκ του φυσικού.

Και το κοινό άλλαξε. Έκρινε τον καλλιτέχνη για το πόσο ικανός ήταν να αποδίδει επιδέξια την φύση νατουραλιστικά. Όμως οι αναζητήσεις των καλλιτεχνών επεκτάθηκαν και πια έψαχναν τους νόμους της οπτικής κυρίως και για το ανθρώπινο σώμα. Σε αυτό το σημείο τελείωσε ο Μεσαίωνας και ξεκινά η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ με συμβολική ημερομηνία το έτος  1401.

Εργασία απο  την  Μαρία Ουζούνογλουου

Δείτε επίσης και βίντεο που αφορούν το θέμα
 http://youtu.be/dpsEXM1JjhE
http://youtu.be/stX4YEywoKk
http://youtu.be/VZJCJz-HAMU
http://youtu.be/2nXBXfyODfc

Σε όσους αρέσει η  δημοσίευση πατήστε απο κάτω το κουμπάκι "Μου αρέσει"

Πολλοί με ρωτάτε τον τρόπο που γίνεται κανείς μέλος εδώ στο μπλοκ. Πηγαίνετε δεξιά κάτω από την φωτο μου που λέει «Γίνετε μέλη» Πατήστε πάνω και γράφεστε. Είναι πολύ εύκολο και πολύ ενισχυτικό για μένα ψυχολογικά και μόνο αφού δεν έχω διαφημίσεις για άλλο κέρδος.