ΑΓΕΛΗ Ή ΚΟΙΝΩΝΙΑ;
Κάθε ώρα, κάθε
λεπτό, κάθε στιγμή,
για ότι σκεφτόμαστε,
μιλάμε ή κάνουμε,
αποφασίζουμε αν θα
πεθάνουμε εμείς ή
κάποιος άλλος ή
άλλοι. Κάθε στιγμή
δρομολογούμε τον οντολογικό,
κοινωνικό ή ακόμη
και τον βιολογικό
θάνατο ο ένας
του άλλου, κρυφά
ή φανερά, συνειδητά
ή ασυνείδητα. Για
να προστατεύουμε λέμε την δική
μας ζωή, γιατί "Αλλιώς
δεν ζεις". Κάποιοι θλιβόμαστε
γι 'αυτούς που
θυσιάζουμε για να
επιζήσουμε. Άλλοι είμαστε
τόσο επικεντρωμένοι στη χαρά της
νίκης μας να
αποτρέψουμε την δρομολόγηση
του δικού μας
θανάτου, που δεν
σκεφτόμαστε τον άλλο
που θυσιάσαμε. "Αλλιώς
δεν ζεις", είπε η μια
φίλη στην άλλη θέλοντας
να της πει
ότι ο λόγος
για τον ανελέητο
πόλεμο που συμμετείχε
εναντίον της, ήταν η διάσωση
της δικής της ζωής. Τα "λάφυρα" από
την νίκη αυτού
του πολέμου θα
στήριζαν την ζωή
της όπως του κάθε στρατευμένου στην ομάδα
που δημιουργήθηκε εναντίον
της. Για ηθικό πρόσχημα
στον οντολογικό, κοινωνικό
θάνατο της φίλης
τους, και γιατί
όχι και τον βιολογικό της
θάνατο, θα είχαν
το κατασκευασμένο για
κάθε τέτοια περίπτωση, ψεύτικο
δίκαιο της πλειοψηφίας που ακυρώνει
τη συνείδηση της προσωπικής
ευθύνης. Κερνούσαν καθημερινά στην
μοναχιασμένη από
τους ίδιους για
αυτά τα λάφυρα,
ένα ποτήρι θάνατο,
για να νικήσουν τον
δικό του θάνατο ο
καθένας τους, σαν
να μην ήξεραν ότι
δεν θα τον
νικούσαν τελικά. Γιατί
ο θάνατος
δεν νικιέται διά
παντός. Όσες νίκες
και να κερδίσουμε ξεπουλώντας την
ψυχή μας στο
προσχηματικό, κατασκευασμένο δίκαιο
πλειοψηφίας, την τελική
νίκη την χάνουμε
όλοι. Όλοι πεθαίνουμε.
Ο θάνατος κυριαρχεί
πάνω σε αυτό που
καταλαβαίνουμε για ζωή,
αργά ή γρήγορα
και κάνει αυτό
το παιχνίδι κυριαρχίας
της δικής μας ζωής
έναντι της άλλης
ζωής, γελοίο και
ηλίθιο.
Την
στιγμή που στεκόμαστε
μπροστά στο θάνατο
νικημένοι, ξέρουμε ότι ο
μόνος αγώνας που
οφείλαμε στον εαυτό
μας θα ήταν να
πείσουμε ο ένας
τον άλλο να ενωθούμε για
μια νίκη απέναντι
σε αυτόν τον
ίδιο τον θάνατο
που είναι κοινός
για όλους μας. Γιατί η
ζωή που κλέβουμε ο
καθένας από τον
άλλο δεν κατοχυρώνεται
για να δικαιώσει
τον αγώνα
μας. Εκείνη την
ύστατη στιγμή της
αποχώρησής μας από
τον μάταιο τούτο
κόσμο, η δύναμή
μας εξαφανίζεται και
σαν μικρά παιδιά
αναζητούμε την αγάπη
να μας δώσει ζωή. Να την
επεκτείνουμε την ζωή,
πέρα από τα
όρια που βάλαμε
όταν βαλθήκαμε να την κερδίσουμε
σε βάρος των
άλλων. Η αγάπη
έχει αυτήν την
δύναμη να ενώνει και
να επεκτείνει την
ζωή πέρα από
τα όρια που
βάζει ο φόβος
του θανάτου που μας
εξουσιάζει. Μας
λέει ο φόβος: Δεν
έχεις τρόπο να
πείσεις τον άλλον
να σε αγαπήσει όσο
αγάπη και να
του δώσεις εσύ,
και αν δεν
τον φας θα
σε φάει. Όμως
αν σκεφτείς ότι δεν τον
γλυτώνει τον θάνατο κανείς
μόνος του αλλά μόνον μαζί
με εκείνους που
αρνήθηκε να πολεμήσει
εναντίον τους, τότε μόνον σιγουρεύεσαι για
την αξία της αγάπης.
Αυτό όμως
μόνον την στιγμή
που στεκόμαστε νικημένοι
μπροστά στον επικείμενο
θάνατό μας μάς είναι
εντελώς ξεκάθαρο, γιατί
δεν υπάρχουν περιθώρια
για την γελοία
και ηλίθια εγωιστική
δύναμη. Την εκμηδενίζει
ο θάνατος. Αλλά
τότε είναι πολύ
αργά!
Μας θέλουν να ζούμε
και να αγαπάμε
απρόσωπα μέσα σε μεγάλες
ομάδες και οργανισμούς
και αυτό δεν
το βλέπουμε να γίνεται. Τα
μεγάλα σχήματα χτίζονται
πάνω στον ανταγωνισμό για το ποιανού
η ζωή θα
επικρατήσει. Αυτό το ζωικό
ένστικτο της επιβίωσης που
παράγει αγέλη, όχι
κοινωνία. Ο άνθρωπος
όμως είναι πάνω από
τα ζώα. Μπορεί να αναλογιστεί και
να νοιώσει το
κέρδος της
αγάπης που με
αυτήν νικάει τον
θάνατο ξεπερνώντας την κατάσταση της αγέλης των
ζώων. Μπορούμε να
συνδεόμαστε με
διαπροσωπική αγαπητική διάθεση
και επικοινωνία που αποσαφηνίζει συνεχώς
την μεταξύ μας
σχέση, με την κάθε
φορά προσωπική μας
αλήθεια, νικώντας τον
φόβο και τον
εγωισμό. Αυτό όμως μόνον μέσα
σε μικρές ομάδες
μπορεί να ανθίσει.
Χρειαζόμαστε μικρές
ομάδες "ενορίας" με θέμα την
επίτευξη αγαπητικής
διάθεσης του ενός
προς τον άλλο,
χωρίς υστεροβουλίες και
εξαρτήσεις από τρίτα
πρόσωπα ή ομάδες. Αυτό,
στον υπάρχοντα τωρινό πολιτισμό
δεν είναι εφικτό.
Θα ήταν
εφικτό όταν τα
αγαθά, οι πρακτικές
ανάγκες μας ήταν
διαχειρήσιμες από μικρές
ομάδες. Και είναι κρίμα
που η ανθρωπότητα
έχασε την ευκαιρία σε
παλαιότερες εποχές αγροτικής
οικονομίας, ή και
μικρής βιοτεχνίας. Ζούμε
στην εποχή της
μαζικής παραγωγής και της μαζικής
εκποίησης της ψυχής
μας στην εποχή
αυτή, που εξαργυρώνεται
μόνον με προσωπική
θυσία.
Τότε, η
σύνδεση των μικρών
ομάδων μεταξύ των θα είχε τον
βασικό κανόνα να
συμφωνούν όλοι σε
κάθε ομάδα ότι στο
άνοιγμα της ομάδας
μας, δεν νοιώθει
κανείς από μας να
χάνει την αγαπητική
του σύνδεση. Όταν έστω
και ένας από
την μικρή μας
ομάδα νοιώθει να
χάνει την αγαπητική
του διάθεση στην
προοπτική αυτής της
σύνδεσης με τρίτα
πρόσωπα και ομάδες,
η αρχική ομάδα
μας συγκεντρώνεται στην
αγαπητική της διάσωση
και αναβάλει το
άνοιγμά της, με
όποια πρακτική θυσία
και να επιφέρει
αυτό. Στηρίζουμε την αγάπη
που καταρρέει ακόμη
και στην ψυχή
ενός από μας και
μένουμε πίσω μαζί
του με όποιο
τίμημα, για να
τον πάρουμε ολόψυχα
μαζί στο
άνοιγμά μας. Αν προχωρούσαμε στο
άνοιγμα και τον
θέλαμε μαζί μας
νομίζοντας ότι πρέπει
να υποχρεωθεί να
αγαπάει, πως το
ξέρουμε πως η
αγάπη του δεν θα είναι
ψεύτικη; Δεν θα κρύβει
τον ανταγωνισμό στον
οποίο τον έχουμε υποχρεώσει
να πάρει μέρος;
Αυτός ο ανομολόγητος κανόνας του
ανταγωνισμού περνάει υπόγεια
στις ψυχές όλων
και μας μολύνει.
Αλλά και μόνο
του να τον
αφήσουμε αυτόν τον αδύναμο
να προχωρήσει αγαπητικά
στο άνοιγμα της
μικρής μας ομάδας, έτσι
που θα είναι
απογοητευμένος από την
αγάπη, πάλι τον δρόμο
του ανταγωνισμού του δείχνουμε
για να κερδίσει
την ζωή του
με τίμημα τον
θάνατο του άλλου.
Θα ζει, όπως
αναφερθήκαμε στην αρχή,
μέσα σε ομάδες προσχηματικού
κατασκευασμένου δικαίου πλειοψηφίας,
το οποίο κυριαρχεί
στον κόσμο μας. Χάθηκε
η ευκαιρία του
σεβασμού και της
αγάπης μέχρι ενός;
Πρέπει να ξέρουμε
ότι η ευθύνη
για την ζωή
δεν είναι υπόθεση
πλειοψηφίας. Την αναιρούν
όσοι μένουν εκτός της, η
αντιπολίτευση δηλαδή έστω
και ας είναι
μόνον ένας. Αυτός
ο ένας που
αφήσαμε απέξω, φανερώνει
την διαίρεση που
ματώνει την σωτήρια
ενότητα. Οι πλειοψηφικές
αποφάσεις δεν συνιστούν
δίκαιο, παρά μόνον
όταν δεν παραβιάζεται
ο κανόνας της
αγαπητικής διάθεσης η
οποία κατανοεί την
δυσκολία και χρεώνει
τον δυνατότερο να αναλάβει
την αποκατάσταση της όποιας
εκτροπής στην ομάδα.
Όχι τον
αδύνατο στην αγάπη που
παρεκτρέπεται, αλλά τον
δυνατότερο. Για παράδειγμα
οι πλειοψηφικές
αποφάσεις για τον
Χριστό ή τον
Σωκράτη θα συνιστούσαν
δίκαιο αν δεν
ήταν καταδικαστικές, δηλαδή
αν δεν είχε
χαθεί τελειωτικά η
αγαπητική διάθεση που
επεκτείνει την πορεία
διαπροσωπικής σύνδεσης. Από
την στιγμή που
χάθηκε η αγαπητική
σύνδεση, η πλειοψηφία χάνει την
ηθική ισχύ της
και δεν αποτελεί
δίκαιο. Το μόνο
δίκαιο είναι αυτό
που συνίσταται με
αγαπητική διάθεση που
κρατάει την ευθύνη
της ζωής σε αγαπητική διασύνδεση
διαρκείας, χωρίς εξαιρέσεις,
χωρίς τέλος. Δεν αφήνει
κανένα ασύνδετο με
το ενδιαφέρον μας,
τον σεβασμό μας
την αγάπη μας,
με όποιο τίμημα.
Αυτά τα είπε
και ο Χριστός
και τα επισφράγισε
με το αίμα
του αλλά δεν
έγιναν πράξη στον
κόσμο μας παρά
μόνον με εξαιρέσεις.
Ακούω να λέγεται
πως η
θυσία Του πήγε
άδικα. Αλλά όχι.
Έπρεπε να υπάρχει
το παράδειγμα τουλάχιστον για να
ξέρουμε κάθε φορά την
διάκριση ανθρώπου από
ζώο και την
διάκριση κοινωνίας από
αγέλη. Να ξέρουμε
τουλάχιστον πόσο απέχουμε
από την ουσία
της ζωής που
είναι η αγάπη.
Αλλά και τι
σημαίνει αγάπη, ποια
είναι τα όριά
της. Ας είναι
δοξασμένο το όνομά
Του.
Ευαγγελία Ουζούνογλου
Αν σας άρεσε η δημοσίευση πατήστε το κουμπάκι Μου αρέσει και όποιος θέλει μπορεί να το κοινοποιήσει